Zdrastwujcie. W dzisiejszym odcinku, zgodnie z tym co obiecywałem, zajmiemy się rozmiarami progów i spróbujemy je jakoś sklasyfikować podług wielkości. Fight!
Co i jak będziemy mierzyć?
Próg, podobnie jak góra lodowa, składa się z części widocznej (korony) oraz tej „zatopionej” w podstrunnicy czyli trzpienia. To co wpływa na wrażenia manualne, a zarazem najbardziej interesuje nas jako grajków, to wymiary (szerokość oraz wysokość) samej korony. Podstawową i powszechnie uznawaną jednostką, w której podaje się wymiary progów są tysięczne części cala.
Dla zobrazowania, przekrój poprzeczny przez drut progowy:
Jak klasyfikujemy?
Wielkość progów klasyfikuje się ze względu na wymiary korony. Wymiary trzpienia nie wpływają na wrażenia manualne i są one raczej istotne dla osób zajmujących się budowaniem instrumentów. Co więcej, wymiary trzpieni różnią się w zależności od producenta – progi w rozmiarze „jumbo” od, powiedzmy Dunlopa, będą miały inne wymiary trzpienia niż progi „jumbo” produkcji np. Sintoms.
No właśnie, wracając do tematu, co też te wszystkie tajemnicze „jumbo” i inne dziwne słowa oznaczają? Są to dość LUŹNE kategorie, według których możemy sobie posortować progi rozmiarami. Mówimy tu o progach w stanie surowym, a nie o nabitych w podstrunnicę i opracowanych. Biorąc pod uwagę, że szerokość korony gitarowego progu oscyluje w granicach .070″ do .115″, a jej wysokość to wymiary z przedziału .020 (bardzo skrajne przypadki) do .057, możemy wyodrębnić następujące rozmiary:
Vintage (albo medium) – przeciętny kawałek drutu z tej kategorii ma wymiary (szerokość/wysokość) w okolicach .080″/.040″. Czyli są to generalnie progi wąskie i niskie. W praktyce możemy przyjąć, że progi z koroną o szerokości .070″-.095″ i wysokości .040″-.055″ to właśnie progi „vintage”. Jest to najmniejszy obecnie rozmiar stosowany w gitarach akustycznych i elektrycznych.
Medium Jumbo – Człon „medium” w nazwie odnosi się do wysokości progu, „jumbo” zaś wskazuje na to że mamy do czynienia z progiem szerokim. Typowa szerokość korony zamyka się w granicach .100″-.104″ a wysokość przybiera najczęściej wartości z przedziału .040″-.048″, czyli podobnie jak w progach „vintage/medium”. Jest to rozmiar powszechnie stosowany w gitarach basowych.
Jumbo – nazwa każe się domyślać, że tym razem będziemy mieli do czynienia z progiem szerokim i wysokim. Tak jest w istocie – bydle ma przeważnie koronę w okolicach .110″ szerokości, a jej wysokość wynosi ok. .055″. Progi o tych wymiarach stosuje się m. in. w Ibanezach JEM.
Extra Jumbo (XJ) – podobnie jak progi jumbo. Są jeszcze trochę szersze (.115″) i wyższe (~.057″). W zasadzie ciężko dostrzec różnicę pomiędzy nimi a zwykłymi jumbo. Ot, można je przeszlifować o jeden raz więcej.
Generalnie, drut progowy występuje w o wiele większym rozrzucie wymiarowym, ale jak już wspominałem, mniejsze rozmiarówki stosuje się w instrumentach progowych innych niż gitara (banjo, mandolina, lutnia itp.). Większe raczej nie występują. Poglądowo, stara tabelka wymiarowa Dunlopa:
Tak więc udało nam się jakoś ogarnąć ten rozmiarówkowy burdel, nikt przy tym nie zginął, a co więcej – z bliska nie wygląda to wcale tak strasznie. A jak to wszystko się ma do tego jak wiosło gra? (U-ha-ha…) Tego (i pewno jeszcze paru innych rzeczy) dowiemy się w następnym odcinku.
Źródła:
